Dijital diş hekimliği, sağlık sektöründe robotik cihazların en çok kullanıldığı alanlar arasındadır. İngiltere’de yapılan 2019-2020 Diş Hekimliği tedavi istatistiklerine göre, İngiltere’de 21.8 Milyon kişi diş sağlığı ile ilgili tedavi gördü. Bu tedavilerin bir çoğunu ise implant tedavisi ve gülüş estetiği oluşturuyor.
Ülkemizde de İzmir implant tedavisi ile İstanbul ise diş estetiği tedavileri ile en çok tedavi verilen iller arasında yer alıyor. Ülkemizle ilgili net bir istatistik bulunmuyor. Buna rağmen tedavi fiyatları açısından dünyanın en uygun 10 ülkesinden birisi Türkiye’dir.
Diş sağlığı konusunda dünyanın önemli illeri arasında yer alındığı için teknoloji açısından da hızlı gelişmeleri görmeyi başladık.
Alt Başlıklar
Dijital Diş Hekimliği Nedir?
Dijital diş hekimliği, mekanik veya manuel aletler kullanmak yerine dijital ortamda veya bilgisayar kontrollü robotlar aracılığıyla tedavi uygulanmasını sağlamaktır. Bu tip tedavi süreçlerinde kullanılan tüm dijital yöntemler dijital diş hekimliği alanını kapsamaktadır.
Dijital diş hekimliği sayesinde uzman cerrahlar daha hızlı veriye ulaşabilir. Bu süreçte keşif için hastaya neredeyse hatasız bir tedavi uygulanır. Örneğin implant tedavisi için kemik yapısı 3D cihazlar sayesinde kusursuz olarak işaretlenir. Geleneksel yöntemlerde hastaların diş ile kemik arasındaki bölge cerrahi müdahale ile açılırdı. Dijital diş hekimliği araçları ise cerrahi müdahalede bulunmadan tedavi tespitini önemli ölçüde yapmaya olanak tanır. Teşhis kusursuza yakın olacaksa elde edilen veriler de kusursuza yakın olmalıdır. Ancak bu izlence ile yüksek olasılıkla başarıya ulaşmış bir tedavi süreci yönetmek mümkündür.
Dijital diş hekimliğinde kullanılan araçlar günümüzde hemen hemen her diş hekiminin kullanacağı basitlikte tasarlanır. Bu basitlikteki amaç diş teknisyenleri ve doktorlara göre özel ekranları olan yazılımların kolayca tedavi için uygulanabilmesidir. Diş hekimlerinin teknolojiden bu seviyede faydalanması sayesinde teşhis ve tedavi süreci kısalmış olur.
Dijital Diş Hekimliğinde Kullanılan Araçlar Nelerdir?
Dijital diş hekimliğinde kullanılan cihazlar kullanım amaçlarına ve sahip oldukları teknolojiye göre sınıflandırılır. Bu sınıflar;
- Ağız içi Kameralar
- CAD/CAM Donanımlar
- 3 Boyutlu Baskı
- Elektrikli veya Cerrahi uygulama araçları
- Bilgisayar destekli implant uygulama makineleri
- Şekil(Shade) Eşleştirme
- Dijital X-RAY cihazları
Dijital Diş Hekimliğinde Kullanılan Ağız İçi Kameralar
Ağız içi kameralar X-RAY yöntemine alternatif bir cihaz olarak ortaya çıkmıştır. X-RAY yöntemi ile alınan verilerin 2 Boyutlu olması sebebiyle zaman zaman net bir görüntü alınamaz. Bu sebeple doktorlar tekrar röntgen ister veya hataya sevk edecek daha çok sorunla baş başa kalırlar. X-RAY’in sağlık sektöründe çok uzun yıllar kullanılması sebebiyle ağız içi kameraların kullanımına hızlı bir geçiş yapılamadı. Ancak dijital diş hekimliğindeki üretici firmaların rekabeti ve sağlık sektörüne sunduğu avantajlar sayesinde 2019-2020 yılları yılları, dijital diş hekimliğinin en çok kullanıldığı yıllar oldu.
Geleneksel hekimlik yöntemlerinde, diş arklarının iz düşümü ölçü materyalinin üzerine yerleştirilir. Dijital diş hekimliğinde ise aktarılan tüm veriler kolaylıkla ölçümlenir. Ölçümleme aşamasından sonra ise hekim her dişte istediği gibi modifikasyon yapabilir. Doktor her iz düşüm müdahalesinde basit bir araç yardımıyla tasarımı şekillendirir. Bu sayede zaman kaybı olmadan tedavi tamamlanmış olur.
Ağız içi kamera sistemleri ile renk eşleştirme adı verilen süreç kusursuz bir seviyeye taşınmıştır. Geleneksel diş hekimliğinde yapılan dişin görüntüsü gölge kılavuzlarına işlenirdi. Gölge kılavuzlarındaki renk hastanın dişiyle eşleştirilir. Diş bu eşleştirmeye göre ortaya çıkardı. Ancak ağız içi kameralar dişin renk kodlarını tespit etmeye izin verir. Dişin renk kodları alındığında ise hastanın diğer dişleriyle uyumlu mükemmele yakın bir görüntü ortaya çıkar.
Dijital Diş Hekimleri İçin CAD/CAM Cihazları
CAD/CAM, bilgisayar destekli tasarım ve imalat demektir. Dijital tedavilerde CAD/CAM cihazlar, bilgisayar desteği ile ortaya çıkan her türlü tasarım ve imalat süreçlerini üstlenir. Örneğin zirkonyumların üretilmesinde CAD/CAM cihazlar daha stabil ve kusursuz olarak kalite testlerinden geçmektedir. Bu cihazlar sayesinde üretim süreci hızlanmış ve hatalar uzmana bağlı faktörlerden uzaklaştırılmıştır. Sayılan faydalar göz önünde bulundurulduğunda dijital hekimlikte CAD/CAM cihazlar çok somut katkılar sağlamaktadır.
Kaynaklar bölümüne yazılan geleneksel yöntemler ve dijital hekimlik uygulamaları ile ilgili bağlantı da CAD/CAM cihazların gelecek yıllarda yoğun olarak kullanılacağını gösteriyor.
3 Boyutlu Baskı Cihazları
Diş hekimliğinde üç boyutlu baskı cihazları kusursuz bir uygulama alanı oluşturmuştur. 3 Boyutlu cihazlar yardımıyla hücre üretimi gibi fikir şu an için hayal gibi geliyor.
1950’li yıllarda da insanlar Raymond F. Jones’un hikayelerine nasıl tepki verdi bilmiyoruz. Raymond F. Jones bir bilim kurgu yazarı. 3 Boyutlu baskı fikri kayıtlarda ilk olarak onun kaleminden çıkmış görünüyor. Hikayelerinde moleküler sprey olarak anlattığı bu fikir günümüzde gerçeğe dönüştü. 1980’li yıllara gelindiğinde ise Charles Hull 3 Boyutlu yazıcısını üretti ve patentledi. Günümüze gelindiğinde ise 3 boyutlu baskı cihazları sanki birkaç yıllık bir inovasyonmuş gibi görünüyor. Ancak 3 boyutlu baskı cihazlarının arkasında yüzlerce bilim insanın ve girişimcinin katkısı bulunuyor.
Elbette bu devasa gelişim diş hekimliği mesleğini olumlu olarak etkiledi. 3 Boyutlu teknikler aracılığıyla üretilen diş prototipleri ve dişler uygulama ve kullanım açısından hem hastaları hem de hekimleri tatmin eder seviyeye ulaştı. 3 Boyutlu cihazların gelişiminde uygulama pratiklerinin, diş implantları ve işitme cihazlarında yakın gelecekte artacağı bekleniyor.
Elektrikli veya Cerrahi uygulama araçları
Elektrikli veya cerrahi uygulama araçları genelde ameliyat esnasından ihtiyaç duyulan aygıtları tanımlamaktadır. Bu aygıtların başarısı:
- RPM aralığı
- Cihaz motorunun ürettiği tork
- Ayak ve el aparatları
- Otoklavlanabilirlik
- Tablet çıkış birimi
- Sulama Kiti
- Sterilizasyon kitleri
gibi birçok farklı parametreye bağlıdır. Dünyaca ünlü implant üreticileri cerrahi uygulama araçlarını üretmeye başlayalı yaklaşık 20 yıl oldu. Straumann ve Nobel gibi implant üreticileri aynı zamanda CAD/CAM cihaz üreten firmalarla tam bir iş birliği içerisinde çalışıyor.
Dijital Diş Hekimliği İçin Üretim Yapan Markalar
Alman ve İsveç markaları dijital diş hekimliği için üretim yapan markalar arasında ağırlıklı olarak yer alıyor.
- Ivoclar Digital
- Redon
- Cerec
- 3Shape
- Valoc
- Amann Girrbach
- Dental Wings
Dijital diş hekimliği için üretim yapan makinelere yönelik olarak da yeni yazılım geliştirmeleri pazarlara giriş yapmaya başladı. Bu alanda çalışma yapan laboratuvarlar her cihazla uyumlu yazılım geliştirmeleri yapmak için geliştirmeler yapıyor.
Özellikle renk tanıma ve sensör hassasiyetleri üzerine yakın gelecekte olacak olan gelişmeler artık dijital diş hekimliğini doğrudan etkileyecektir.
Ülkemizde dijital diş hekimliği konusunda uzun yıllardır çalışan hekimler bulunuyor. Ancak bu hekimlerin dünyada yaptığı çalışmalar henüz duyulmuş değil. Özellikle İngiltere’de bakanlıklar ve sağlık örgütleri hem estetik cerrahlık hem de dental alanlarda dijital gelişmeleri yakından takip ediyor.
Ülkemizin yetiştirdiği önemli girişimcilerden biri olan Eren Bali sağlık ile ilgili geliştirmeleri, COVID döneminden önce takip etmeye başlayan kişiler arasında yer alıyor. Eren Bali Carbon Health adını verdiği firmasında genel sağlık ve özel sağlık testi hizmetlerini veriyor. Firma ise teknolojiyi kusursuz olarak kullanan medikal merkezlerin başında geliyor.
Dünyanın önde gelen yazılım firmaları ise sağlık ile ilgili gelişmeleri dijitalleştirme konusunda yıllar önce çalışmalarına başladı.
Yukarıdaki video Microsoft’un 2017 yılında yayınladığı, sağlık sektöründeki inovasyonu özel bir biçimde anlatmış. Veri toplamanın zahmetsizleştiği günlerde ise benzer uygulamaların artacağını düşünmek zor değil.
Kaynaklar:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2864452/
https://digital.nhs.uk/data-and-information/publications/statistical/dental-earnings-and-expenses-estimates
